ما اغلب با صفحه کلید تلفن‌های هوشمند و لپ‌تاپ‌ها می‌نویسیم. تایپ‌کردن، به روشِ نوشتن ما بدل شده است، از ایمیل‌های کاری گرفته تا لیست‌های خرید. با این‌که تایپ‌کردن سریع‌تر و راحت‌تر است، اما نوشتن با دست هم مزایای خاص خودش را دارد.
اگر عاشق تایپ‌کردن هستید به خودتان لطفی بکنید. این‌بار قلم و کاغذی بردارید و از این نوشته چند خط یادداشت بردارید.
به طور کلی تحقیقات نشان می‌دهد که نوشتن با دست باعث می‌شود مطالب را بهتر به خاطر بسپارید تا تایپ‌کردن. هرچند وقتی پای انتخاب روشی برای نوشتن به میان می‌آید این پاسخ پیچیده‌تر می‌شود. چرا که موقعیت‌هایی هست که تایپ‌کردن بهتر از نوشتن با دست است.
در این پست می‌خوانید:
- چرا کاغذ و قلم؟
- ناروایی در نوشتن
- درنگ ذهنی
- با این تکنیک‌ها بهتر بنویسید
- فرایندهای شناختی نوشتن با دست
- مزایای نوشتن با دست
چرا کاغذ و قلم؟
تکنولوژی با خود راحتی و سرعت به همراه دارد؛ ماشین‌تحریر، واژه‌پرداز، کامپیوتر و حالا نرم‌افزارهای تشخیص صدا و تبدیل گفتار به متن و لپ‌تاپ‌هایی که وزن‌شان کمتر از یک کتاب کاغذی است و هر روز هم در حال کوچک‌تر و سبک‌تر شدن هستند. وقتی این همه تکنولوژی وجود دارد چرا نوشتن با دست؟ صفحه کلید در یک نانوثانیه به ضربهٔ انگشت ما پاسخ می‌دهد، توانایی تغییر جمله‌ها، جابه‌جایی پاراگراف‌ها، پاک کردن یا بازآرایی کل فصل‌ها را دارد آن هم فقط با یک کلیک جادویی.
حالا که انگشتان ما هنگام تایپ‌کردن پرواز می‌کنند، حداقل کاری که می‌توانیم بکنیم این است که سرعت فکر کردن‌مان را کم کنیم. با همه این‌ها چرا باید با دست بنویسم؟
چیزی دربارهٔ نوشتن با دست وجود دارد که فرایند ایده‌پردازی را کند می‌کند. وقتی با کامپیوتر کار می‌کنید شما آن لحظه‌هایی از توقف را که نیاز دارید دیگر نخواهید داشت.
نوشتن با دست به نفس‌کشیدن بسیار نزدیک است، حرکت ماهیچه‌ها برای گرفتن قلم در دست و لغزاندن آن روی کاغذ، تخیل نویسنده را به مسیری که باید باشد هدایت می‌کند.
نوشتن با دست بارزترین مثال برای نشان دادن ارتباطی است که میان آن‌چه در چشمِ ذهنِ نویسنده می‌گذرد و آن‌چه روی کاغذ رخ می‌دهد.
چیزی در نوشتن آهسته وجود دارد که روی اهمیت هر کلمه تأکید می‌کند.
تعجبی ندارد در دنیای مملو از صفحه‌نمایش، نسخهٔ سنتی آهسته‌تر نوشتن با دست روز به روز کم رنگ‌تر می‌شود.
ناروایی در نوشتن
در نوشتن با دست ما عمداً وقفه ایجاد می‌کنیم تا مغز را گوش به زنگ و آماده نگه‌داریم. این وقفهٔ اجباری یا همان ناروایی یا عدم سیالیت (disinfluency) به نوشتن متفکرانه یا ملاحظه‌گرانه می‌انجامد.
دلیلی وجود دارد که نویسندگان موفق از دیوید والاس فاستر تا جی‌کی رولینگ ترجیح می‌دهند با قلم و کاغذ بنویسند ـ دست‌نویسی عمدتا آهسته‌تر از کلیک‌کلاک یک صفحه‌کلید است.
وقتی ذهن شما به سرعتِ کلیدهای کامپیوتر حرکت می‌کند، شما میل به تولید بیش از حد پیدا می‌کنید. درست مثل یادداشت‌برداری از تمام حرفهای یک استاد در کلاس درس. در حالی که همه چیز را به صورت کامل یادداشت کرده‌اید و سعی کرده‌اید تا چیزی از قلم نیافتد، اما هیچ کدام از کلمه‌ها قدرت و استحکام لازم را ندارند. هیچ چیز مثل یک سیل آرام از اطلاعات نیست.
درست است: هر چه بیشتر بنویسید چیزهایی بیشتری دارید تا با آن‌ها بازی کنید. حتی می‌گویند که پیوسته بنویسید تا ایده‌ها و افکارتان را بیرون بکشید. اما شتاب می‌تواند از کیفیت نثر شما را بکاهد. نورون‌های مغز به زمان نیاز دارند تا به یکدیگر پیوند بخورند و مرتبط شوند تا با شفافیت و وضوح بیشتری با هم صحبت کنند.
این‌که شما دیجیتال بنویسید یا آنالوگ فرقی نمی‌کند اما داشتن یک فرایند نوشتاری مشخص انجام آن را ساده‌تر می‌کند.
«قلم زبان ذهن است.»
هوراس
درنگ ذهنی
مکث‌های کوتاه حین نوشتن به پرورش اندیشه‌ها و بینش‌های جدید کمک می‌کند.
این چیز خوبی است که ما نمی‌توانیم هر چیزی که درون مغزمان می‌گذرد را روی کاغذ بیاوریم. چرا که بیشتر آن‌ها بی معنی هستند.
حتی زمانی که افکارمان را به کامپیوتر دیکته می‌کنیم، می‌توانیم با مکث‌های کوتاه از جهش‌های ناگهانی کلمه‌ها و غرق شدن در افکارمان جلوگیری کنیم.
وقتی سرعت نوشتن‌مان را کم می‌کنیم و به ویرایش می‌پردازیم مفاهیم خیلی بیشتری را درک می‌کنیم.
وقتی بحث از نوشتن یا سخن گفتن می‌شود یک وقفهٔ کوتاهِ ناروانی، فضای کافی میان ذهن و دهان یا قلم ایجاد می‌کند تا چیزهایی کمی عمیق‌تر، کمی واضح‌تر و گاهی هوشمندانه‌تر تولید کنیم.
حتی فاصله‌های مکانی در نوشته، به چشم ما یک استراحت کوتاه می‌دهد.
وقتی با صدای بلند به افکارتان فکر می‌کنید ذهن را از ناروانی خودش محروم می‌کنید.
قلمِ مغز احتمالاً بُرندّه‌تر از شمشیر است.
با این تکنیک‌ها بهتر بنویسید
آهسته‌تر بنویسد.
نویسنده‌ها اغلب پیشنهاد می‌کنند که سریع تایپ کنید تا ایده‌های بیشتری را از سرتان به صفحهٔ نمایش منتقل کنید. این ترفندِ بهروری می‌تواند شما را در حالت سیال قرار دهد و به شما کمک می‌کند به حداکثر تعداد کلمات روزانه خود برسید. اما می‌تواند به کیفیت نوشتهٔ شما آسیب بزند.
یک دستی بنویسید.
تحقیقات اخیر که در مجله بریتانیایی روانشناسی منتشر شده آشکار می‌کند که تایپ‌کردن با یک دست می‌تواند مغز را به اندازهٔ کافی معطل کند تا کلمات و جملات پیچیده‌تری تولید کند.
«تایپ‌کردن می‌تواند بسیار روان و یا بسیار سریع باشد، اما در حقیقت می‌تواند به فرایند نوشتن آسیب بزند. به نظر می‌رسد آن‌چه می‌نویسیم محصول برهم‌کُنشِ میان افکارمان و ابزارهایی است که ما برای ابرازگری از آن‌ها استفاده می‌کنیم.»
اگر روی تلفن همراه خود می‌نویسید متوجه خواهید شد که اغلب چاره‌ای ندارید جز این‌که با یک دست تایپ کنید، مخصوصا هنگامی که در حال راه رفتن باشید. نتیجه واضح است این زحمت مضاعف، کیفیت نثر شما را بهبود می‌بخشد.
«این اولین تحقیق است که نشان می‌دهد وقتی شما مزاحم تایپ‌کردن یک نفر می‌شوید، نوشتهٔ آن‌ها احتمالا بهتر می‌شود. نمی‌گوییم که دانش‌آموزان باید امتحان پایان‌ترم خود را با یک دست بنویسند، اما نتایج ما نشان می‌دهد که تند نوشتن می‌تواند زیان‌های خودش را داشته باشد. مهم این است که توجه داشته باشید که ابزار نوشتن، به ما امکان می‌دهد تا افکار خود را تندتر و تندتر به صفحهٔ نمایش برسانیم.»
نوشتن با دست هم تاثیر مثبت مشابهی از ناروایی در گفتار را نشان می‌دهد. قلم شما نمی‌تواند با ریتم و سرعت افکار شما منطبق باشد. این لحظهٔ درنگ در هنگام نوشتن مانند وقفه‌های عمدی یا دانسته، به تولید متن‌ها و نوشته‌های پیچیده‌تر کمک می‌کند. بر عکس نوشتن بسیار آهسته می‌تواند کیفیت نوشته شما را بدتر کند.
بنابراین به نظر می‌رسد در یک فضای ایده‌آل برای نوشتن می‌توان با ترفندهایی (مانند تایپ یک دستی، نوشتن آنالوگ یا ابزار تبدیل گفتار به متن)، از سرعت خروج افکار کاست. آن‌هم با زمان دادن به ویرایش افکارتان قبل از این‌که روی صفحهٔ نمایش یا کاغذ نقش ببندند.
در نوشتن با دست، مغز سرعتش را با حرکت قلم هماهنگ می‌کند تا کلمه‌ها به نوک زبان قلم برسد آن هم دقیقا در زمان درست.
کسانی که سریع تایپ می‌کنند احتمالا اولین کلمه‌ای که به دست‌شان برسد را می‌نویسند. آهسته‌نویسی به ذهن، زمان بیشتری می‌دهد تا کلمهٔ مناسب را پیدا کند. به همین دلیل مجبور کردن خودتان به کمی آهسته‌تر نوشتن می‌تواند پیچیدگی لغات مورد استفاده را بهبود بخشد.
محققان فکر می‌کنند که کم کردن سرعت نوشتن می‌تواند به کیفیت نوشتن شما کمک کند، فرقی نمی‌کند که متد ورودی به کار رفته چه باشد.
فرایندهای شناختی نوشتن با دست
نوشتن با دست فرایند شناختی پیچیده‌ای شامل تجربیات عصبی‌حسی و مهارت‌های حرکتی ظریف است: احساس و لمس سطح نوشته، در دست گرفتن ابزار نوشتن، هدایت دقیق حرکت انگشتان و قلم با فکر.
در حالی که نوشتن با صفحه‌کلید، یک حرکت ساده مبتنی بر حافظه است. فشردن کلیدها، حرکت‌های تکراری بر اساس جایگاه حروف روی صفحه‌کلید هستند.
افراد ترجیح می‌دهند تایپ کنند چرا که سریع‌تر و در نتیجه راحت‌تر است. هم‌چنین به اشتراک‌گذاری و چاپ مستندات الکترونیکی ساده‌تر است.
محققان موافق این مطلب هستند که نوشتن با دست برای مغز انسان بسیار سخت‌تر از تایپ کردن است. نوشتن هر کلمه روی کاغذ نسبت به تایپ روی صفحه‌کلید یا لمس صفحه نمایش تلاش بیشتری می‌طلبد.
این تلاش مضاغف فرایند شناختی‌حسی را در ذهن انسان توسعه می‌دهد و می‌تواند شما را واقعا باهوش‌تر کند. متخصصان این گونه استدلال می‌کنند که نویسنده‌ای که به جای تایپ‌کردن، با دست می‌نویسد بیشتر به اثرش مباهات می‌کند چرا که هر پاراگراف، جمله، کلمه و حرف آن را با دست خودش نوشته است.
هم‌چنین روان‌شناسان نشان دادند که یک فرد با فرایندهای نوشتاری حرفهای، فردی با مهارت‌های شناختی بیشتر است، چرا که هر حرف نیازمند تلاش متفاوتی از سوی نویسنده است. به طور مشابه خواندن متن دست‌نویس هم نیازمند تلاشی مضاعف از سوی خواننده است. مهارت‌های حسی‌حرکتی مورد نیازِ با دست‌نوشتن که در آن هر حرف به صورت یکتا ساخته می‌شود، در مقایسه با تایپ‌کردن که به راحتیِ فشردن کلید درست در یک ترتیب درست است، بیشتر است. تایپ کردن نیازمند زمان و تلاش کمتر است، چرا که به چالاکی خیلی کمتری برای این فرآیند نیاز است.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که از آن‌جا که نوشتن با دست زمان بیشتری می‌برد دانش‌آموزان اول گوش می‌دهند و بعد فقط آن‌چه را که فکر می‌کنند مهم است یادداشت می‌کنند. بنابراین نوشتن با دست مغز را مجبور می‌کند که بسیار سخت‌تر از زمانی که تایپ می‌کند، تلاش کند.
به نظر می‌رسد وقتی تایپ می‌کنید اطلاعات نه در حافظه کوتاه مدت باقی می‌مانند نه در حافظهٔ بلند مدت.
قلم هم‌چنان نیرومندتر از صفحه‌کلید است.
مزایای با دست‌نوشتن
تایپ کردن سریع‌تر و راحت‌تر است اما نوشتن با دست فراخوانی حافظه و خلاقیت را بهبود می‌بخشد و تفکر سنجش‌گرانه و مهارت‌های حل مسأله را تقویت می‌کند. خوشبختانه راه‌هایی هست که از مزایای هر دو روش استفاده کنیم. مانند استفاده از یک قلم نوری برای نوشتن روی تبلت یا اسکن کردن یادداشت‌ها برای ارجاع ساده‌تر در سرویس‌هایی مثل Evernote.
مزایای نوشتن با دست را مرور می‌کنیم:
- فراخوانی حافظهٔ کارآمدتر
یادداشت‌برداری با قلم و کاغذ، فراخوانی حافظهٔ بلندمدت و کوتاه‌مدت را بهتر می‌کند، چرا که این یادداشت‌ها حاوی کلمات و دست‌خط خود شما هستند.
وقتی شما چیزی را می‌نویسید روابط فضایی یا مکانی میان اطلاعاتی که ثبت می‌کنید ایجاد می‌کنید. با دست‌نوشتن بخش‌هایی از مغز شما را که درگیر تفکر و حافظهٔ کاری است فعال می‌کند و به شما اجازه می‌دهد اطلاعات را بهتر ذخیره و مدیریت کنید. حرکت وابسته به قلم و دست شما می‌تواند به کد گذاری و حفظ کردن اطلاعات در طولانی مدت کمک کند.
- تفکر سنجش‌گرانه
هنگامی که با دست می‌نویسید شما بیشتر در معرض تفکر نقادانه هستید تا وقتی که تایپ می‌کنید. نوشتن با دست به شما اجازه می‌دهد تا کامل‌تر دربارهٔ اطلاعاتی که ثبت می‌کنید فکر کنید. این کار شما را تشویق می‌کند تا افکار خود را بسط دهید و ارتباطات بیشتری میان آن ایجاد کنید. از این گذشته می‌توانید با استفاده از قلم‌های رنگی مختلف به عنوان یک سیستم کدگذاری رنگی، سازمان‌دهی افکار خود را تسهیل و ارتباطات بیشتری ایجاد کنید.
نوشتن با قلم و کاغذ به گروه‌بندی و سازمان‌دهی دانش و تجربه به صورت الگوهای منسجم و منطقی برای تعمیم استنباط‌ها به موقعیت‌های جدید و ناآشنا کمک می‌کند.
نویسنده توانا یک متفکر غیرخطی است که می‌تواند روابط میان ایده‌های انتزاعی را شناسایی و استخراج کند و هم‌چنین راه‌حل‌های نامتعارفی برای مسائل پیچیده توسعه دهد. اگر به صورت منظم نمی‌نویسید ممکن است استخراج معنا از متن و تفسیر زمینه یا بافت کلمات و عبارات برای شما مشکل‌تر باشد.
- درک مفهومی قوی‌تر
وقتی یادداشت‌های خود را با دست می‌نویسید شما درک مفهومی قوی‌تری نسبت به تایپ کردن تجربه می‌کنید. از آن‌جا که نوشتن با دست کندتر و خسته کننده‌تر است، یادداشت‌برداری کلمه‌به‌کلمه و واو به واو را سخت‌تر می‌کند. بنابراین شما مجبورید این اطلاعات را به صورتی که برای شما معنا داشته باشد پردازش و خلاصه کنید.
این امر یکی دیگر از مزایای نوشتن با دست به جای تایپ کردن است. نوشتن با دست مغز شما را وادار می‌کند تا به صورت ذهنی با اطلاعات درگیر شود. این امر باعث می‌شود سواد و درک مطلب افرایش یابد. از سوی دیگر تایپ‌کردن، یادداشت‌برداریِ لفظ به لفظ و بدون تفکرِ اطلاعات را ترغیب می‌کند. این رونویسی بدون تفکر می‌تواند منجر به عدم درک و به‌کارگیری اطلاعات با معنی شود، اگر چه شما قادر به تایپ سریع‌تر و کلمات بیشتری هستید.
نوشتن با دست تمرینی عصبی‌حسی است. بنابراین مهم است که قلم‌هایی را انتخاب کنید که مناسب سبک نوشتاری و نیازهای شما باشد. یادداشت‌برداری با قلم و کاغذ، آن هم به سبک خاص خودتان، می‌تواند به شما شانس تحلیل بیشتر و سازمان‌دهی بهتر افکار و ایده‌ها را بدهد تا یادداشت کارآتر وشخصی‌تری داشته باشید.
- افزایش خلاقیت
استفاده از کاغذ مغز را مجبور می‌کند تا آهسته‌تر کار کند، تصویر ذهنی بزرگتری را در نظر بگیرد و به نویسنده‌ها و هنرمندان در جستجوی ایده‌های انتزاعی، با استفاده از شکل‌ها یا عبارت‌های ساده برای متبلور کردن مفاهیم پیچیده کمک می‌کند.
هم‌چنین استفاده از تکنیک نقشهٔ ذهنی می‌تواند با ترغیب تفکر غیر ساختار یافته و فعال کردن نیمهٔ خلاق مغز شما به توسعهٔ مفاهیم یا حل مسأله‌ها کمک کند.
خلاصه
سرعت تایپ‌کردن با صفحه‌کلید از فکر کردن ما بیشتر است. نوشتن با دست، عدم سیالیت (یا ناروایی) کافی یا همان توقف برای هماهنگ‌شدن ذهن با متن را فراهم می‌کند. نتیجه چیزی عمیق‌تر و هشیارانه‌تر از حرفهای تکراری و سطحی همیشگی خواهد بود.
در مسیر نویسندگی هر نویسنده باید سیستم نوشتاری مختص خودش را بیابد. با آگاهی از تاثیرات هر روش می‌توانیم سبک یا سیستمی برای خود توسعه دهیم که مناسب خودمان باشد.
چه فایل الکترونیکی باشد چه دفتر کاغذی، اگر آن را آهسته‌تر پر کنید بیشتر به خاطر خواهید سپرد.
قلم و کاغذ هنوز هم موثر است. برای کارهایی مانند فصل‌بندی، دوباره به سر ذوق آمدن، کشیدن نقشهٔ ذهنی و …
سخن گفتن و نوشتن مسیرهای عصبی را نشانه‌دار می‌کند، که اساس جوانه‌زدن و شکوفا شدن ایده‌ها ست. تند تند حرف زدن، چه درونی چه بیرونی، اولین گام برای محکم یا یکپارچه کردن باورها و کشف چیزی جالب برای گفتن است. بنابراین سرعت هنگام تولید خوب است و آهستگی هنگام فکر کردن.
آگاه بودن به این‌که چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم، چه فکر کردن به تصویر بزرگتر باشد یا یادداشت‌برداری یا تحویل مقاله یا ارائه سخنرانی، می‌تواند در تصمیم‌گیری دربارهٔ این که کدام ابزار کجا و چه زمانی کارایی بهینه دارد موثر است.
منابع
Effects of disfluency in writing. Srdan Medimorec, Evan F. Risko. Published in British journal of psychology 2016
The Pen Is Mightier Than the Keyboard: Advantages of Longhand Over Laptop Note Taking. Pam A. Mueller, Daniel M. 2014
Comparing Memory for Handwriting versus Typing. Timothy J. Smoker, Carrie E. Murphy, Alison K. Rockwell. 2009
https://www.pens.com/blog/the-benefits-of-handwriting-vs-typing
پست‌های مرتبط:
پی‌نوشت:
این مقاله پیش‌تر در سایت مدرسه نویسندگی منتشر شده بود، صرفا جهت آرشیو در وبلاگ افزوده شد.